* از سلسله پست های " کاروانسرای ابراهیمیان"
سخن زیبای مرحوم دکتر علی شریعتی را همواره در حج در گوش داشتم که تجسم اسلام در قالب کلمات، قرآن؛ و در قالب یک انسان، علی(ع)؛ و در قالب حرکات، حج است.
آنها که لبیک گفته‌اند و صهبای حج نوشیده‌اند و طواف کعبه دل کرده‌اند و بر گرد خانه‌ای که محاذات ببیت‌المعمور و ضراح و عرش در آسمانهاست گشته‌اند و درک عرفات و مشعر و منی کرده‌اند و قربانی کرده‌اند و از یوم ترویه تا عرفه و قربات و ایان تشریق را به اشراق نور الهی سپری کرده‌اند شاید بارها از خود پرسیده‌اند روح این اعمال چیست؟
جسم این اعمال زیبا و خواستنی است و انسان را غرق لذت و بهجت می‌کند و شیرینی آن هرگز از کام جان بیرون نمی‌رود اما روح آن چه؟
آنچه تقدیم می‌شود بیانات عارفی دلسوخته معرفت‌جو و معارف‌گستر و اهل تحسس در زمانه ماست که دلها را به‌سوی ظهور آماده می‌کند و در درون همه معارف اسلام امام را محور امور می‌بیند و چه زیبا؟ اسلامی که در علی(ع) و حج و قرآن مجسم شده است.
آری اگر خداوند فرمود و آتاکم من کل ماسألتموه در حج که رفتاری آخرالزمانی است همگان مطلوب خویش را که منجی همه عالم (و نه‌تنها عالم بشریت) است فرامی‌خوانند چرا که هرچه بخواهیم به ما داده شده است و حج نماد این اتی در برابر آن سؤال است و خواندن و تأمل در این بیانات به‌اذن الله ابوابی از معارف زلال قرآنی و اسلامی بر خوانندگان خواهد گشود. از خداوند تبارک و تعالی توفیق حج ابراهیمی را برای همگان مسئلت دارم.
کل حج تمرین رفتار با امام(ع) است. در احادیث هم داریم که قالت فاطمة(س) قال رسول‌اللّه (صلى‌اللّه علیه و آله و سلم) مثل الإمام مثل الکعبة او مثل علی(علیه‌السلام) مَثل امام(ع) مَثل خانه کعبه است، مردم در مناسک حج باید یاد بگیرند که چه‌جور باید با امام رفتار کنند، وقتی که می‌روند و خانه کعبه را طواف می‌کنند یاد بگیرند چه‌جور دور امام بگردند، دور امام چرخیدن یک‌جور کنایه است، یعنی مدام حواس انسان معطوف امام(ع) باشد، هفت بار دور خانه کعبه می‌چرخند سعی کنید حواسشان جمع باشد، کسی که مکه می‌رود به قصد خانه کعبه باشد، کسی دنیا می‌آید به قصد امام(ع) باید به دنیا بیاید.
بقیه چیزهایی که در مکه هست حاشیه بر اصل است؛ اگر مُحرم در یکی از مساجدی که در مکه هست وقتی می‌خواهد داخل برود به قصد خانه کعبه بروند، هر قسمت از ماجرا را که شما که نگاه کنید تمرین است برای یکی از رفتارهای با امام(ع).
ـ حج اکبر: ظهور امام زمان(عج)؛ در سوره توبه آیه3 داریم ـ سوره توبه با بسم‌الله شروع نمی‌شود ـ و أَذان من اللّه و رسوله الى الناس یوم الْحج الاکبرِ أن اللّه بری من الْمشرِکین و رسوله، ما یک حج داریم، یک حج اکبر داریم، حج معمولی آن حجی است که هر سال می‌روند، در حدیثی از قول امام صادق(ع) هست که حج اکبر ظهور امام زمان(عج) است، در حج معمولی مردم باید تمرین کنند تا در حج اکبر بدانند با خانه کعبه اصلی یعنی امام(ع) چگونه باید رفتار کنند. حج اصلی همان برنامه ظهور است.
ـ ابراهیم(ع) جزو صالحین بود و دنبال ظهور و یاد گرفتن رفتار در قبال امام(ع)؛ این حجی که الآن مردم می‌روند تمرین رفتار در زمان ظهور است، این تمرین نمادین که از زمان پدر ما آدم(ع) آغار شده و با پدر ملت اسلام ابراهیم(ع) قوام یافته و با پیامبر اعظم اسلام(ص) به کمال رسیده، تمرین چیست؟
ابراهیم(ع) جزو صالحین بود، طالب این نبود که بگوید: خدایا، یک خانه ساختم، به من یاد بده چگونه دور خانه بچرخم و یک رفتارهای خاصی انجام دهم! ایشان خانه کعبه را بنا کرد، ایشان دنبال ظهور امام زمان(ع) بود. ایشان جزو صالحین بود. رفتاری که به اسم مناسک حج از خدا درخواست می‌کند و می‌فرماید: رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَ مِنْ ذُرّیَّتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَکَ وَ أَرِنا مَناسِکَنا وَ تُبْ عَلَیْنا إِنَّکَ أَنْتَ التَّوّابُ الرَّحیمُ، منظورشان این بود که خدایا، به من رفتار در قبال امام زمان را یاد بده که در قبال امام زمان می‌خواهم چه‌کار کنم؟ بعد خداوند یک‌سری رفتارهایی را به ایشان یاد می‌دهند.
ـ آخرالزمان تصویری واقعی برای عرفات، مشعر و منی؛ چرا خدا این‌قدر برای حج قیمت قائل شده، چرا همه مردم اگر مستطیع باشند برایشان یک‌بار در همه عمر واجب است که حج بروند و حج برگزار کنند؟ همه باید یک رفتار انجام دهند، چرا این خیل مردم باید در سه بیابانِ به دنبال هم، یک بیابان به نام عرفات، مشعر و بعد منی جمع شوند، چرا سه مرحله باید جلو بروند؟ چرا در نهایت در منی باید به نمادهایی از شیطان سنگ بزنند؟
شما وقتی که این موضوع را دنبال می‌کنید، تنها تصویر واقعی که می‌توانید برایش پیدا کنید آخرالزمان است؛ چند میلیون حاجی، قیافه‌ها فرق می‌کند، اما لباس‌ها همه یکی است، همه‌شان باید یکرنگ باشند، همه باید لباس‌های خودشان را دربیاورند، به لباس جدیدی باید آراسته شوند. اول در عرفات مناجات می‌کنند، در عرفات باید تزکیه شوند شبی را در مشعر می‌گذرانند و صبح از آن عبور می‌کنند تا به سرزمین منی وارد شوند، در منی اولین کاری که انجام می‌دهند باید بروند به نماد شیطان سنگ بزنند، باید رمی جمره کنند و روز دوم و سوم هم که در منا هستند آن روز‌ها هم باید بروند سنگ بزنند، هر روز باید بروند به هر سه نماد شیطان (جمرات) سنگ بزنند.
این رفتار کاملاً حاکی از رفتاری آخرالزمانی است، یعنی مصداق عینی آن را شما در آخرالزمان می‌یابید، مردم از این وضعیت زندگی معمولی که دارند هر کسی در هر شغلی هست، هر کسی در هر کسوتی هست، هر کسی در هر نوع خانواده‌ای دارد زندگی می‌کند، هر کسی زندگی برای خودش درست کرده، یکی در تکنولوژی غرق است، یکی در آموزش و پرورش مشغول است، هر کسی در یک کاری مشغول است، همه باید از آن حالت دربیایند، همه باید حرکت کنند، یک لباس باید داشته باشند، یعنی لباس سربازی امام زمان، لباس برای امام زمان، همه دست برای دعا بلند می‌کنند که خدایا پس امام زمان کی می‌آید؟ آن هم در عرفات و جالب است در عرفات تشریف می‌برید نمی‌دانید که عموم فریادها برای امام زمان است، خدایا پس امام زمان کجاست؟
عمده دعاها در رابطه با امام زمان است، بعد عبور می‌کنند می‌روند به سرزمین منی که می‌رسند، جالب است از مشعر باید بیایند پشت مشعر، تا نیمه‌شب در مشعر باید جمع شوند، تا آفتاب طلوع کرد حرکت می‌کنند در منا می‌آیند برای اولین کاری که در منا انجام می‌دهند این است که باید به نماد شیطان سنگ بزنند، کی؟ وقتی که خورشید طلوع کرد، یعنی طلوع فجر، اسم ماجرای ظهور یوم‌الله است، وقتی که یوم‌الله طلوع کرد حرکت می‌کنند می‌روند و شیعیان اولین کسی را که نابودش می‌کنند ابلیس است، یعنی به‌جای سنگ شیطان خود شیطان را پیدایش می‌کنند و سنگ می‌زدند.
ـ علت عظیم شمرده شدن حج (از باب تفکر صالحین)؛ چرا حج این‌قدر عظیم شمرده شده، چرا خدا این‌قدر دعوت کرده؟ یک حدیث در اول حیات‌القلوب هست، هر پیغمبری مأمور بوده که خودش با امام زمان آشنا شود و قومش را نیز آشنا کند، خودش به سمت امام زمان حرکت کند، قومش را نیز به آن سمت حرکت دهد. ابراهیم(ع) چه‌کار کرد، چه‌طور قومش را آشنا کرد و چه‌طور به سمت امام زمان حرکت داد؟ می‌گوییم در همین مناسک حج و این موضوع را باقی گذاشت، هر پیغمبری آمد گفت که این مناسک حج را بگیرید و دنبال کنید؛ حضرت رسول‌الله(ص) که تشریف آوردند فرمودند همین مناسک را دنبال می‌کنیم، چرا؟ این مناسک حج همان حدیث است که مردم را دعوت به امام زمان کنند.
بله این خیلی مهم است، مدخل ورود به بحث اگر تفکر صالحین باشد جالب است، انسان با تفکر صالحین آشنا شود، خواست کاری کند اینها را مطرح کند که یک‌چنین چیزی هست، تمام این پیغمبران یا جزو صالحین بودند و یا دوست داشتند می‌گفتند که خدایا ما را جزو صالحین قرار بده، همه پیغمبران دنبال امام زمان بودند، مأمور بودند که مردم را به امام زمان دعوت کنند، خب عملاً چگونه انجام دادند؟
شما در زندگی تمام پیغمبران به یک نماد می‌رسید و آن مناسک حج است، همه‌شان دنبال مناسک حج بودند، در حدیث داریم که همه دنبال امام زمان بودند؛ از جنبه دیگر شما پیدا می‌کنید که همه دنبال مناسک حج بودند، در صورتی که حدیث داریم که حج‌الاکبر همان ظهور امام زمان(عج) است.
اینها را کنار همدیگر بگذارید نتیجه می‌گیرید که حج باید در راستای همان دعوت به امام زمان و رفتار در قبال امام زمان باشد. چه‌طور میسر است، آیا امکان دارد؟ از این منظر که به حج نگاه کنیم و آن را تفسیر کنیم، در این صورت چیزهایی از مناسک باز می‌شود که واقعاً تعجب می‌کنید.
ـ سنگ عملی به شیطان بزنیم، نه سنگ نمادین؛ برای چه خدا این‌همه راه همه را می‌برد که سنگ بزنند؟ مگر سنگ زدن به شیطان چه‌قدر اهمیت دارد؟ می‌بینید خدا خودش بزرگ شمرده این‌همه آدم را از اقصی نقاط جهان این‌جا آورده تا به نماد شیطان سنگ بزنند، برای چه؟ چون هنگامی که سنگ می‌زنید تازه بحث شروع می‌شود که برویم سنگ عملی هم بزنیم، نه این‌که فقط سنگ نمادین بزنیم. مبارزه عملی با شیطان درس این حرکت است. شیطان در دوران ظهور نابود می‌شود تا بشر به حیات واقعی و آرمانی خود دست یابد.
ادامه را از لینک مطالعه بفرمایید
