بررسی آیات امامت

قبل نوشت:

با توجه به طولانی شدن تعطیلات و آسیب های جدی ای که در پی دارد ، جهت رساندن صدای اعتراض خود به گوش مسئولین ، طی حرکتی نمادین و به جهت درمان افسردگی و استرس خاص روزهای پایانی تعطیلات عید(Kelas stress) که این روزها ، جوانان مشتاق علم با آن دست و پنچه نرم می کنند، هفته بعد کلاس نمیریم:)......

(ستاد تسهیل بازگشت متعلمان عزیز به "دانشـ  گاهی هرزگاهی"!)

"بررســــــــی آیـــات امـــامـــت" ، پنجمیـــــــن بخش از سلسله پست های :

 

اگر اولین بار است که کلیک رنجه فرمودین ، حتما این بحث را از اینجا پیگیری بفرمایید.

 

از سوالات اولیه ما ، به جواب سه موردش دست پیدا کردیم:

مربی ابراهیم دیگه کیه؟!......کلمات یعنی چی؟!.....خدا امامت رو جعل کرد؟!........برای مردم یعنی کیا؟!........امام شد یعنی چی شد؟!

تازه میخوایم بریم سر اصل بحث ، یعنی امامت.

مثال پست اول یادتون هست؟میخوایم ارتفاع بگیریم و ببینیم در اوج که میریم ، معنای امامت چیه؟!

اگه از ما بپرسن امامت یعنی چی ، چه جوابی میدیم؟!

میگیم که تو کتابا خوندیم امامت یعنی پیشوایی ، رهبری ، کسی که به مقام یقین رسیده و میتونه باطن انسان ها رو رهبری کنه ، رهبری اجتماعی و.... .اگر کسی معنای بیشتری سراغ داره بگه.

اگر معانی بالا رو بپذیریم و در آیه و اذ ابتلی ابراهیم..... قرار دهیم ، معنی آن می شود ، ابراهیم علیه السلام ، امام بر افراد بی ایمان و کسانی که او را قبول نداشتند و کافر بودند هم بود.پست قبل گفتیم محدودیت زمانی مطرح نیست.با این معانی ،مفهوم آیه ضعیف میشه چرا که ابراهیم علیه السلام امام بر کفار نبوده و نیست.پیشوایی و رهبری در این آیه جواب نمیده.(یعنی آنچه تا الآن در کتاب ها مطرح هست)آیا در کربلا ، امامت امام حسین بر انسان ها حدود 100 نفر بود؟!بر بقیه مردم امامت نمی کرد؟!اگر امامت رو رهبری و پیشوایی بگیریم نه و در نتیجه امامت زیر سوال میره.مگه میشه امام حسین علیه السلام بر کسی امامت نکنه؟مگه میشه امام زمان (عج) بر کسی امامت نکنه؟محال عقلی و نقلی است که در انتهای این سلسله پست ها به چرایی آن خواهیم رسید.

حالا ما میخوایم چی کار کنیم؟میخوایم بریم در قرآن و ببینیم در قدم اول ، از ظاهر آیات چه چیزی می فهمیم؟!

اومدیم آیات مربوط به امامت رو استخراج کردیم و در وهله اول متوجه یک موضوع شدیم:

امامت در قرآن ، طبقه بندی دارد ؛ یعنی حوزه امامت افراد ، متفاوت است و درجه بندی دارد:

طبقه بندی آیات مربوط به امامت
ردیف	سوره	آیه	متن آیه	جایگاه
1	یس	12	إِنَّا نَحْنُ نُحْیِی الْمَوْتَى? وَنَکْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَ کُلَّ شَیْءٍ أَحْصَیْنَاهُ فِی إِمَامٍ مُبِینٍ	درجه 1
2	احقاف	12	وَمِنْ قَبْلِهِ کِتَابُ مُوسَى إِمَامًا وَرَحْمَةً  وَهَذَا کِتَابٌ مُصَدِّقٌ لِسَانًا عَرَبِیًّا لِیُنْذِرَ الَّذِینَ ظَلَمُوا وَبُشْرَى? لِلْمُحْسِنِینَ	درجه 2
3	هود	17	أَفَمَنْ کَانَ عَلَى بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَیَتْلُوهُ شَاهِدٌ مِنْهُ وَمِنْ قَبْلِهِ کِتَابُ مُوسَى إِمَامًا وَرَحْمَةً أُولَ?ئِکَ یُؤْمِنُونَ بِهِ  وَمَنْ یَکْفُرْ بِهِ مِنَ الْأَحْزَابِ فَالنَّارُ مَوْعِدُهُ  فَلَا تَکُ فِی مِرْیَةٍ مِنْهُ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یُؤْمِنُونَ	درجه 3
4	بقره	124	وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ  قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا  قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی  قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ	درجه 4
5	قصص	5	وَنُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ	درجه 5
6	سجده	24	وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا  وَکَانُوا بِآیَاتِنَا یُوقِنُونَ	درجه 6
7	انبیاء	73	وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَیْنَا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِیتَاءَ الزَّکَاةِ وَکَانُوا لَنَا عَابِدِینَ	درجه 7
8	حجر	79	فَانْتَقَمْنَا مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُبِینٍ	درجه 8
9	فرقان	74	وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا	درجه 9
10	اسراء	71	یَوْمَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ  فَمَنْ أُوتِیَ کِتَابَهُ بِیَمِینِهِ فَأُولَ?ئِکَ یَقْرَءُونَ کِتَابَهُمْ وَلَا یُظْلَمُونَ فَتِیلًا	درجه 10
11	توبه	12	وَإِنْ نَکَثُوا أَیْمَانَهُمْ مِنْ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَطَعَنُوا فِی دِینِکُمْ فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْکُفْرِ  إِنَّهُمْ لَا أَیْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ یَنْتَهُونَ	درجه -1
12	قصص	41	وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً یَدْعُونَ إِلَى النَّارِ  وَیَوْمَ الْقِیَامَةِ لَا یُنْصَرُونَ	درجه -2

حالا میخوایم از پایین ترین درجه بررسی کنیم و اوج بگیریم.

درجه 2- : وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً یَدْعُونَ إِلَى النَّارِ ? وَیَوْمَ الْقِیَامَةِ لَا یُنْصَرُونَ

و آنان را [به کیفر طغیانشان] پیشوایانى که دعوت به آتش مى‏کنند قرار دادیم ، و روز قیامت یارى نمى‏شوند

اینجا داره از امامی صحبت می کنه که دعوت به آتش می کنه!

 درجه 1- : وَإِنْ نَکَثُوا أَیْمَانَهُمْ مِنْ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَطَعَنُوا فِی دِینِکُمْ فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْکُفْرِ ? إِنَّهُمْ لَا أَیْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ یَنْتَهُونَ

و اگر پیمان‏هایشان را پس از تعهدشان شکستند و در دین شما زبان به عیب جویى گشودند ، در این صورت با پیشوایان کفر بجنگید که آنان را [نسبت به پیمان‏هایشان] هیچ تعهدى نیست ، بجنگید تا [از عیب جویى و پیمان شکنى] بازایستند.

اینجا داره از امامان کفر صحبت می کنه!

از این دو آیه چه نتیجه ای میشه گرفت؟!

اگر ما رفتارمون به سمت عدم رعایت ارزش ها بره میشیم ماموم ائمه کفر!شاید بپرسین با عقلم رفتار کردم!اما باید بدانیم که رفتار ما نشان دهنده این هست که ما چه امامی برگزیدیم.امامت عقل ما رو به امام میرسونه.اگر به امام نرسیدیم یعنی امام ما نفس ماست یه هر چیز دیگر.... .

درجه 10 : یَوْمَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ ? فَمَنْ أُوتِیَ کِتَابَهُ بِیَمِینِهِ فَأُولَ?ئِکَ یَقْرَءُونَ کِتَابَهُمْ وَلَا یُظْلَمُونَ فَتِیلًا

] یاد کن] از روزى که هر گروهى از مردم را با پیشوایشان مى‏خوانیم ؛ پس کسانى که نامه اعمالشان را به دست راستشان دهند ، نامه خود را [با شادى بسیار] مى‏خوانند و به اندازه رشته میان هسته خرما مورد ستم قرار نمى‏گیرند .

خب این آیه میگه هر کسی پشت سر امامش قرار میگیره.یعنی الآن ما پشت سر چه کسی هستیم؟در قیامت هم پشت سر او محشور خواهیم شد.اگر الآن محب اهل بیت علیهم السلام باشیم اما شیعه نفس ، اون دنیا پشت سر نفسمان خواهیم ایستاد.... .

درجه 9 : وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا

 آنان که مى‏گویند : اى پروردگارمان ما را از سوى همسران و فرزندانمان خوشدلى و خوشحالى بخش ، و ما را پیشواى پرهیزکاران قرار ده

 

خب ، اینجا مقوله جعل امام مطرح میشه.درجه 9 هستیم و بحث جعل امام مطرح میشه.خطاب به خدا گفته میشه ما را امام قرار بده نه اینکه مردم یا علماء ما را انتخاب کنند.پس اگه ما هم دنبال امام می گردیم باید بگیم خدایا بر ما جعل کن یا قرار بده.اگر قرار هست برای جامعه امامی پیدا کنیم باید از خدا بخواهیم او را نصب کند نه اینکه ما انتخاب کنیم.تا سه آیه قبل مردم انتخاب می کردند اما از اینجا به بعد خداست که نصب می کند.

نکته دیگه اینکه محدودیت امامت در این آیه للمتقین هست.یعنی فقط امام بر باتقوایان و پرهزکاران.پس باید با تقوا باشیم تا بتوانیم از این درجه و بالا تر ، از امامت بهره مند شویم.

درجه 8 : فَانْتَقَمْنَا مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُبِینٍ 

در نتیجه از آنان انتقام گرفتیم ، و [آثار] دو شهر نابود شده [قوم لوط و شعیب] بر سر جاده‏اى آشکار قرار دارد .

متاسفانه برخی ترجمین محترم و عزیز ، به خاطر برداشت اشتباهی که از ماجرای قوم لوط و ایکه داشتند ،لبامام مبین را جاده ای آشکار ترجمه فرمودند که مورد پذیرش نیست.

ترجمه ای که باید بگوییم این هست که این دو قوم "در معرض امام مبین" قرار داشتند.این آیه خاطر دوستانی که پیگیر پست های برنامه های حسینی بودن ، هست.خدا برای این دو قوم امام قرار داد امـــــــــا نپذیرفتند و خدا انتقام گرفت.در معرض امام بودن یعنی جایی که امام هست یا باید با امام باشی یا در مقابل امام.با امام باشی رستگار می شوی و اگر در مقابل امام باشی هلاک خواهی شد. در ماجرای کربلا ، کوفیان در معرض امام قرار گرفتند.برا همین کسی بینا بین نداریم.حالا نکته ای که در آن پست ها گفتیم این بود که:

امام یه جمله خطاب به افرادی که در بین راه دعوت امام را رد می کنند می گویند که:

آنقـــــــــــدر دور شوید تا صدای کمک خواهی مرا نشنوید(یعنی جایی باشید که در معرض من نباشید)......حالا این دو پست با هم ترکیب شد و مطلب قشنگی دستگیرمون شد.هوم؟آیاتی که امام حسین علیه السلام قرائت می کردند حالا برایمان روشن می شود که چرا می فرمودند خدا انتقام ما را خواهد گرفت و عرض کردیم این انتقام بدست امام زمان (عج) انجام خواهد شد.

امروز امام مبینت کیست....؟!

درجه 7 : وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَیْنَا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِیتَاءَ الزَّکَاةِ ?وَکَانُوا لَنَا عَابِدِینَ

و آنان را پیشوایانى قرار دادیم که به فرمان ما [مردم را] هدایت مى‏کردند ، و انجام دادن کارهاى نیک و برپا داشتن نماز و پرداخت زکات را به آنان وحى کردیم ، و آنان فقط پرستش کنندگان ما بودند 

درجه 6: وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا ? وَکَانُوا بِآیَاتِنَا یُوقِنُونَ 

و برخى از آنان را چون [در برابر مشکلات ، سختى‏ها و حادثه‏هاى تلخ و شیرین] صبر کردند و همواره به آیات ما یقین داشتند ، پیشوایانى قرار دادیم که به فرمان ما [مردم را] هدایت مى‏کردند .

خب در این دو آیه صحبت از هدایت های امام هست.یعنی در این دو درجه ، شما از هدایت های امام بهره مند می شوی.آیا ما الآن از هدایت های امام بهره مند می شویم؟!

درجه 5 :  وَنُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ

اراده کردیم که بر مستضعفین در زمین منت بگذاریم و آنان را امامان و وارثان قرار دهیم.

مرحله ای جدید معرفی می شود و آن امامت مستضعفین در زمین هست.در این مرحله مستضعفین عالم(کسانی که احساس نیاز به امام خود و هدایت های ایشان می کنند) تربیت خواهند شد و در پی آن امام خواهند شد.

درجه 4: وَإِذِ ابْتَلَى? إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ? قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا ? قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی ? قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ 

و هنگامی که مربی ابراهیم او را به کلمات مبتلا کرد ، پس آن ها را تام قرار دادیم ، گفت من برای مردم امامی قرار دادم ، ابراهیم گفت : و از دودمانم [نیز پیشوایانى برگزین] . [پروردگار] فرمود : پیمان من [که امامت و پیشوایى است] به ستمکاران نمى‏رسد.

خب ما با این آیه بیشتر آشنا هستیم.امامت ایشان بر کل مردم است؛یعنی دایره امامت گسترده تر شده است.کسی که در این سطح امام می شود ، تربیت شده کلمات است و می تواند کلمات را جاری کند.بنابراین شان امامت حضرت ابراهیم بسیار بالاست.

 درجه 3 : أَفَمَنْ کَانَ عَلَى? بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَیَتْلُوهُ شَاهِدٌ مِنْهُ وَمِنْ قَبْلِهِ کِتَابُ مُوسَى? إِمَامًا وَرَحْمَةً ?أُولَ?ئِکَ یُؤْمِنُونَ بِهِ ? وَمَنْ یَکْفُرْ بِهِ مِنَ الْأَحْزَابِ فَالنَّارُ مَوْعِدُهُ ? فَلَا تَکُ فِی مِرْیَةٍ مِنْهُ ?إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ وَلَ?کِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یُؤْمِنُونَ

آیا آن کس که از جانب پروردگار خویش دلیلی روشن دارد و زبانش بدان ، گویاست و پیش از این کتاب موسی که خود پیشوا و رحمتی بوده است بدان شهادت داده ، با آن کس که دلیلی ندارد برابر است ? ایشان به آن کتاب روشن ایمان می آورند و هر گروه دیگری که به او کافر شود ، جایگاهش در آتش است در آن شک مکن ، که حق است و از جانب پروردگارت آمده است ولی بیشتر مردم ایمان نمی آورند

این آیه توضیح مفصلی داره ، هم بخش اول آیه تا شاهد منه ؛ یکی بحث کتاب موسی علیه السلام است و یکی هم امامت و رحمت موسی علیه السلام.ما با بخش اول کاری نداریم و همچنین با بخش دوم ولی اجمالا عرض کنیم منظور از کتاب موسی ، تورات نیست که اگر فرصت شد ، مبحث کتاب را جداگانه مورد بررسی قرار خواهیم داد.اما برداشت ما از این آیه این هست که موسی علیه السلام امامت و رحمت را با هم داشت (یعنی واجد رحمت هم بود) و از طریق این دو کلمه ، اراده خدا بر مردم انجام می گرفت.یا به عبارت دیگه اینکه خدا امامت و رحمت را از طریق موسی علیه السلام جاری کرد اما نه همه امامت و حمت را بلکه محدود هستند.

درجه 2 : وَمِنْ قَبْلِهِ کِتَابُ مُوسَى? إِمَامًا وَرَحْمَةً ? وَهَ?ذَا کِتَابٌ مُصَدِّقٌ لِسَانًا عَرَبِیًّا لِیُنْذِرَ الَّذِینَ ظَلَمُوا وَبُشْرَى? لِلْمُحْسِنِینَ

خدا مجددا داستان موسی علیه السلام رو ذکر می کنه با یک تفاوت و آن اینکه این داستان را متصل می کند به قرآن و این آیه جایگاه حضرت عیسی علیه السلام را هم مشخص می کند.(اگر بحث اقتضا می کرد تفاوت این دو آیه در مورد خود حضرت موسی و حضرت عیسی علهما السلام بیشتر باز می کردیم تا بیشتر تفاوت این آیه مشخص بشه)

ضمن اینکه توجه داشته باشین در این آیه و آیه قبل  ، امامت مقدم بر رحمت آمده و این نشان از ارجحیت امامت بر رحمت است.

پینوشت:

پست بعد پیرامون توضیح آیه اول امامت اختصاص دارد.